Kształcenie specjalne to forma pomocy, którą obejmowane są dzieci i młodzież wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy oraz mające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną na wniosek rodzica.
Orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, jak uszczegółowiono w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach specjalnych, obejmowane są dzieci ze względu na na swoją niepełnosprawność.
Wyróżnia się 6 głównych kategorii niepełnosprawności wśród dzieci i młodzieży; są to:
uczniowie niesłyszący lub słabosłyszący,
uczniowie niewidzący lub słabowidzący,
uczniowie z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją,
uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym
lub znacznym,uczniowie z autyzmem, w tym z Zespołem Aspergera,
uczniowie z niepełnosprawnościami sprzężonymi, u których diagnozuje się więcej niż jedną niepełnosprawność;
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego mogą otrzymać również uczniowie ze stwierdzonym niedostosowaniem społecznym lub zagrożeni niedostosowaniem społecznym.
Kształcenie specjalne obliguje przedszkole, szkołę oraz placówkę specjalną do zapewnienia uczniowi wsparcia zgodnego z indywidualnymi predyspozycjami, potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi.
Uczniowi objętemu kształceniem specjalnym dostosowuje się program nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. Dostosowanie następuje na podstawie opracowanego dla ucznia indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego (IPET), uwzględniającego zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego oraz wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania ucznia (WOPFU).